Kołysanka – wampiry z Mazur

Przez kilkadziesiąt lat swojej twórczości Juliusz Machulski przyzwyczaił polskiego widza do lekkich i pełnych humoru komedii, w których reżyser bawi się powszechnie znanymi konwencjami i gatunkami. Dokonuje tego nie tylko w filmach mających już status kultowych – Vabanku czy Seksmisji – ale też produkcjach bardziej kameralnych takich jak Kołysanka – dzieło według scenariusza Adama Dobrzyckiego.

W Kołysance Machulski po raz pierwszy w swoim dorobku wchodzi w stylistykę czarnej komedii, czy też horroru komediowego. Na próżno szukać tego typu filmów i scenariuszy w polskiej kinematografii, która nie słynie ani z filmów grozy, ani z ich parodii. Tym bardziej na uznanie zasługuje fakt, że autor tę lukę wypełnia, a z bohaterów czyni typowe dla gatunku postaci wampirów.

Rola wampirów przypadła tutaj niepozornej trzypokoleniowej rodzinie Makarewiczów, która postanawia przeprowadzić się na mazurską prowincję, do wsi Odlotowo i tam zwabiać w pułapkę niczego nieświadomych okolicznych mieszkańców i przyjezdnych, by następnie więzić ich w stodole i wysysać z nich krew. Zagadkę niewyjaśnionych zaginięć próbują rozwikłać nieporadni funkcjonariusze miejscowej policji oraz szukające w nawet najprostszych ludzkich historiach sensacji media.

Wampiry, jakie z nami z klasycznych horrorów, są zazwyczaj istotami groźnymi, budzącymi respekt i będącymi częścią epickich opowieści. W Kołysance natomiast zostały one przedstawione w krzywym zwierciadle i są tak ludzkie, że widz utożsamia się z ich problemami. I tak senior rodu Makarewiczów, wobec swych problemów z uzębieniem, musi mierzyć się z niedoskonałościami polskiej służby zdrowia, a Bożena Makarewicz ma dość życia na prowincji i marzy o wyjeździe do stolicy, by zasmakować lepszego życia, całość natomiast rodziny znajduje się pod kuratelą opieki społecznej, której pracownica przeprowadza z jej członkami wywiad środowiskowy. Na dodatek ich ziemie są nawiedzane przez natrętnych przybyszów zza zachodniej granicy, którzy wszelkimi sposobami próbują wykupić ziemię, by inwestować w zaniedbane tereny „Polski B”, a niekwestionowanym lokalnym miejscowym autorytetem jest miejscowy ksiądz...

Spora dawka śmiechu pojawia się u widza Kołysanki nie tylko dzięki fabule, dialogom i humorowi zawartemu w filmie, ale także dzięki grze aktorskiej, którą prezentuje czołówka polskich aktorów, część z nich zresztą doskonale znana fanom twórczości Machulskiego. Komiczną kreację najstarszego z Makarewiczów stworzył Janusz Chabior, w jego syna wcielił się Robert Więckiewicz, a w Bożenę Makarewiczową – Magdalena Buczkowska. W pozostałych rolach wystąpili m.in.: Krzysztof Kiersznowski, Michał Zieliński, Antoni Pawlicki, Jan Monczka, Aleksandra Kisio, Ewa Ziętek, Krzysztof Stelmaszyk, Przemysław Bluszcz, Katarzyna Kwiatkowska, Ilona Ostrowska, Marcin Sztabiński czy Jacek Koman. Obsada Kołysanki to niewątpliwie jeden z jej mocniejszych atutów.

Równie dobrze prezentują się pozostałe elementy realizacji: muzyka Michała Lorenca z wpadającym w ucho przewodnim motywem, charakteryzacja (brawa dla odpowiedzialnej za nią Moniki Kalety), a nawet efekty specjalne. Na uwagę zasługują także plenery z mazurskim budownictwem wiejskim w tle, które wraz z wystrojem drewnianych chat tworzą klimatyczną atmosferę (zdjęcia do filmu kręcone były od sierpnia do września 2009 roku w Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku, a także w Konstancinie oraz Warszawie). Wszystko to tworzy estetyczną całość, a sam film jest bardzo miły dla oka.

Mimo że Kołysanka jest w zamyśle komedią grozy, którego głównymi bohaterami są krwiopijcze istoty, to jednak film doskonale nadaje się do oglądania w szerszym gronie rodzinnym i może uchodzić za komedię familijną. Upiorna rodzinka Makarewiczów okazuje się bowiem bardziej komiczna niż straszna. Nie taki polski wampir straszny jak go malują...